เหมือดโลด

-

เหมือดหลวง (ภาคเหนือ)

Aporosa villosa (𝙇𝙞𝙣𝙙𝙡.) 𝘽𝙖𝙞𝙡𝙡.’

Plantae

Magnoliophyta

Magnoliopsida

Malpighiales

Phyllanthaceae

𝘼𝙥𝙤𝙧𝙤𝙨𝙖

𝘼𝙥𝙤𝙧𝙤𝙨𝙖 𝙫𝙞𝙡𝙡𝙤𝙨𝙖

สูง 8 - 10 เมตร เปลือกแตกเป็นร่องลึกตามยาว ยอดอ่อนและกิ่งอ่อนมีขน

เป็นใบเดี่ยว เรียงตัวแบบ alternate แผ่นใบรูปร่าง ovate - elliptic ขนาด 6 - 10 X 10 - 16 เซนติเมตร ขอบใบเรียบ ปลายใบ acute - acuminate ฐานใบ obtuse - cuneate ใบค่อนข้างหนา ท้องใบมีขนสีน้ำตาลปกคลุม ก้านใบยาว 1 - 2 เซนติเมตร

ออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบ ดอกย่อยเป็นดอกแยกเพศ อยู่แยกต้นกัน (dioecious) ดอกเพศผู้ มีขนาดเล็ก ออกชิดกันบนช่อแกน ยาว 2 - 4 เซนติเมตร ไม่มีก้านดอกย่อย กลีบเลี้ยง เชื่อมกันเป็นรูปถ้วย ปลายกลีบแยกออกเป็น 3 - 6 กลีบ ขนาด 1 - 2 x 2 - 3 มิลลิเมตร มีขนปกคลุม กลีบดอก ไม่มี เกสรเพศผู้ 2 อัน filament ยาว 12 - 18 มิลลิเมตร anther ยาว 0.5 มิลลิเมตร แตกเป็นร่องตามยาว ดอกเพศเมีย ออกเป็นช่อเหมือนกับต้นเพศผู้ แต่สั้นกว่ามาก ส่วนใหญ่จะออกเป็นแท่งเดี่ยวๆ ไม่มีก้านดอกย่อย กลีบเลี้ยง เชื่อมกันเป็นรูปถ้วย ปลายกลีบแยกออกเป็น 3 - 6 กลีบ ขนาด 1 - 2 x 2 - 3 มิลลิเมตร มีขนปกคลุม กลีบดอก ไม่มี เกษรเพศเมีย มีรังไข่ 1 อัน แบบ superior ovary มีขนสีน้ำตาลแกมเหลืองปกคลุม มี 1 locule และมี ovule 2 อัน ติดแบบ axile placentation มี style 1 อัน สั้นมาก stigma 3 อัน

รูปร่าง ovoid ขนาด 7 X 10 มิลลิเมตร ปลายเป็นติ่งแหลม มีขนสีน้ำตาลแกมเหลืองปกคลุม ภายในมีเนื้อสีส้ม 1 เมล็ด อีก 1 เมล็ดฝ่อ

ออกดอกช่วงมกราคม-มีนาคม ออกผลช่วงกุมภาพันธ์-พฤษภาคม

เปลือกต้นแตกแบบรอยไถสวยงามจึงถูกนำไปใช้ ทำผนังห้อง มียางสีแดงใช้เป็นสียอมและปรับปรุงเป็นยาขับลมในลำไส้ได้ดี

การสำรวจพรรณพืชท้องถิ่น : พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน ปัจจัยทางนิเวศวิทยาและการจัดทำฐานข้อมูลพืชพรรณ ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญชัย จังหวัดลำพูน รศ.ดร.ชูศรี ไตรสนธิ หน่วยวิจัยพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่